Cechą szczególną procesu projektowania rasy jest konieczność jej zrównoważenia. Służą to tego Adventage Points czyli punkty korzyści (dalej będę pisać już po prostu punkty) - ich aktualna liczba jest cały czas widoczna w prawym, górnym rogu okna kreatora rasy. Każda cecha lub zmiana parametrów dająca rasie jakąś korzyść powoduje odjęcie pewnej liczby punktów z konta. Natomiast każde osłabienie rasy dodaje kilka punktów. Cała sztuka polega na tym, aby tak dobrać korzyści i straty, aby konto punktów było równe przynajmniej zero (tylko wtedy bowiem, będzie można zapisać plik z rasą). I własnie w tym miescu zaczynają się wszelkie dylematy, opcji jest bowiem co nie miara i łatwo się zgubić w ich gąszczu.

• krok 1 - informacje podstawowe
• krok 2 - cecha główna rasy (PRT)
• krok 3 - cechy drugorzędne (LRT)
• krok 4 - parametry środowiska
• krok 5 - produkcja zasobów i wydobycie minerałów
• krok 5 - produkcja dla ras typu AR
• krok 6 - koszty badań naukowych

nazwa rasy - pod tą nazwą nasza rasa będzie widoczna w grze (nazwę podajemy w liczbie pojedyńczej i mnogiej).

emblemat rasy - dla urozmaicenia możemy wybrać dla naszej rasy jeden z kilkudziesięciu emblematów (niestety nie ma możliwość narysowania go samemu). Jeżeli jednak przytrafi się, że w jedej grze kilku graczy wybrało ten sam znaczek to wszystkim oprócz jednego szczęścliwca zostanie przydzielony losowo inny.

hasło - będzie później potrzebne do ponownego otwarcia pliku z tą rasą oraz do otwierania plików ze stanem gry w grach, w których będziemy wykorzystywać tą rasę. Nie trzeba chyba nikomu przypominać, że hasło warto pamiętać gdyż w razie jego zapmnienia nie istnieje żadna możliwość jego odtworzenia. Oczywiście można to pole pozostawić także puste.

rasy predefiniowane - to kolekcja sześciu ras, które ogólnie rzecz ujmując są do... niczego. Oczywiście można nimi grać, ale chyba tylko z komputerem albo na jakichś szczególnych zasadach. Siódma możliwość (czyli Random) to powierzenie projektu swojej rasy przypadkowi - skutki są z reguły opłakane. W końcu ostatnia możliwość (czyli Custom) to własny projekt rasy. Opcja ta uaktywni się automatycznie jeżeli w dalszych krokach dokonamy jakiejkolwiek zmiany np. modyfikując którąś z gotowych ras.

przeznacz pozostałe punkty na... - jeżeli po zaprojektowaniu rasy pozostanie nam kilka punktów, możemy przeznaczyć je na jeden z niżej wymienionych celów. Oczywiście możemy także specjalnie pozostawić sobie kilka punktów więcej, ale należy pamiętać, że w ten sposób można wykorzystać najwyżej 50 punktów. Oznacza to, że wszystkie pozostawione ponad 50 punkty po prostu się zmarnują.

Warto jeszcze wspomnieć, że na początku gry wszyscy gracze mają takie same warunki. Innymi słowy, dla wszystkich ras ich pierwsza planeta (planeta domowa - HW) jest zawsze idealna (czyli warunki środowiskowe idealnie pasują do wymagań rasy), wszyscy mają takie same ilości minerałów do wykorzystania i takie same ich stężenia do wydobycia, tyle samo mają też fabryk, kopalni i systemów obronnych. Wykorzystanie pozostałych punktów powoduje zatem zawsze polepszenie pozycji startowej naszej rasy względem pozostałych.

Do kroku pierwszego warto powrócić na końcu procesu tworzenia rasy, aby jak najlepiej wykorzystać te kilka pozostałych punktów, zwłasza w sytuacji, gdy jest ich niewiele. Równie dobrym sposobem na wykorzystanie (lub odzyskanie) kilku pozostałych (brakujących) punktów jest wprowadzenie drobnych zmian w ustawiniach środowiskowaych w kroku 4 kreatora.

W tym miejscu określamy niejako gatunek dla naszej rasy (dla uniknięcia niejednoznaczności dalej będę pisał PRT). Do wyboru mamy aż 10 różnych PRT. Każdy z nich ma jakieś szczególne cechy i właściwości, których nie posiadają inne. Jeden są łatwiejsze do prowadzenia, a inne trudniejsze. Nie ma oczywiście najlepszego PRT, wszystko zależy od warunków gry (wielkości wszechświata, liczby planet, liczby graczy itp.) jak również od warunków zwycięstwa czy też możliwych do zawarcia sojuszy. To jaki wybierzemy PRT w największym stopniu zaważy na tym jak potem będziemy musieli grać.

W tym kroku wybieramy drugorzędne cechy naszej rasy. Niezależnie od tego jaki wybraliśmy PRT dla naszej rasy, zestaw cech drugorzędnych jest jednakowy dla wszystkich. Do dyspozycji mamy 14 cech. Wśród nich znaleźć można zarówno cechy pozytywne jak i negatyne, są też takie, które mają jednocześnie dobre i złe strony. Mimo iż zestaw cech jest zawsze taki sam poszczególne LRT mogą mieć mniejsze lub większe znaczenie dla konkretnych PRT. Dlatego jeżeli jakaś cecha w specyficzny sposób współgra z jakimś PRT przy opisie tej cechy znajduje się odpowiednia adnotacja (dla oszczędności miejsca zastosowałem tutaj skróty dla wszystkich PRT: IT - Inter-stellar Traveler, CA - Claim Adjuster... itd. patrz wyżej)

W tym miejscu określamy parametry, które determinują na jakich planetach będą mogli żyć i rozwijać się nasi koloniści oraz jakie będzie ich tempo przyrostu naturalnego.

parametry środowiska definowane są zawsze przez trzy wartości: grawitacji, temperatury i promieniowania jakie panują na każdej planecie. Do określenia korzystnego dla naszej rasy zakresu każdego z tych trzech parametrów służą trzy kolorowe suwaki. Ich szerokość i położenie definiuje minimalne i maksymalne wartości jakie są w stanie znieść nasi koloniści. Zwężanie paska zmniejsza zakres tolerancji a tym samym liczbe dostępnych dla naszej rasy planet, a rozszerzanie go zwieksza. Warunki idealne to takie jakie występują na środku każdego paska. Czym dalej od środka paska ku jego krawędzi tym warunki mniej korzystne, aż na krawędzi przechodzą w niekorzystne i tym samym zabójcze dla naszych kolonistów. Dla każdego parametru z osobna można także określić odporność. Oznacza to iż niezależnie od wartości tego parametru na danej planecie, będą to zawsze warunki idealne dla naszej rasy. Nie nalzy mylić odporności z rozciągnięciem paska na całą szerokość. Przy szerokim pasku idealne będą tylko wartości w jego centum.

Przy określaniu tolerancji środowiskowych należy zwrócić uwagę na kilka rzeczy:

• rozkład prawdopodobieństwa występowania parametrów grawitacji i temperatury nie jest równomierny. Oznacza to, iż wartości ze środka zakresu występują częściej niż wartości z jego granic. Zatem przesuwając na którąś ze stron paski określające te dwa parametry zmiejszamy liczbę dostępnych dla naszej rasy planet, ponieważ planet o ekstemalnych parametrach będzie mniej. Jedynie promieniowanie ma rozkład równomierny i niezależnie od położenia paska dla tego parametru możemy liczyć na taką samą liczbę dostępnych planet.
• terraformowanie powoduje zmiany parametrów środowiska w kierunku lepszego przystosowania jej do potrzeb naszej rasy. Dzieki terraformowaniu możemy polepszyć parametry naszych planet zmieniając je w kierunku bliższych idealnym dla naszej rasy, a nawet część planet, których oryginalne parametry nie pozwały na zamieszkiwanie przez naszą rase, może zostać przystosowana do zamieszkiwania. Standardowo wszystkie rasy posiadają możliwość zmieniania prametrów środowiska planety o maksymalnie 15% (w obie strony, tzn. że wartości mogą być zarówno zwiększane jak i zmniejszane o 15%, a przy włączonym LRT - Total Terraforming, nawet o 30%). Ustalając położenie pasków należy to uwzględnić. Zbliżajać zbytnio pasek do końca zakresu pozbawiamy się planet, które mogłyby zostać przez nas skolonizowane dzieki terraformowaniu.
• wybór odporności chociaż jest dość kosztowny powoduje, że planety spełniające pozostałe parametry będą bardziej korzystne oraz wzrośnie efektywność i spadnie koszt terraformowania (wszakże trzeba będzie zmieniać mniej parametrów). Dla objaśnienia tego zjawiska posłużę się przykładem. Załóżmy, że dysponujemy planetą, której wszystkie parametry stanowią 60% idealnych dla naszej rasy. Wartość planety możemy zatem obliczyć jako iloczyn "jakości" planety w każdej dziedzinie 0.6*0.6*0.6 równa się około 22%. Jeżeli teraz na jeden z czynników weźmiemy odporność to wartość planety wzrośnie do 1*0.6*0.6 czyli 36%. Podobnie terraformowanie - zmiana jednego z parametrów z 60% do 70% idealnych powoduje zmiane wartości planety z 22% do około 25% (0.6*0.6*0.7) czyli o 3%. Przy włączonej jednej odporości ta sama operacja daje wzrost wartości planety z 36% do 42% (1*0.6*0.7) czyli o 6% - więc dwa razy więcej. Włączenie drugiej odporności daje podobne przyrosty. Należy się jednak zastanowić na który z parametrów wybrać odporność. Jeżeli mamy wybraną opcje NRSE najbardziej korzystne wydaje się wybranie odporności dla grawitacji, gdyż polepszanie technologii terraformowania tego parametru wymaga badania dziedziny Propulsion, a gdy posiadamy NRSE nie musimy badać jej dalej niż do 12 poziomu.

sztuczka: Pewnym ułatwiniem w określaniu położenia pasków może być informacja, że kliknięcia na guzikach przesuwających i zmieniających rozmiary pasków mają wymiar procentowy - jedno kliknięcie to zmiana o 1%. Dla przykładu jeżeli chcemy w pełni wykorzystać możliwość terrafromowania nie powinniśmy przysuwać paska do krawędzi bliżej niż 15% zakresu. Zamiast bawić się w obliczanie możemy po prostu przysunąć pasek do krawędzi a następnie odsunąć go klikając na strzałkę 15 razy. Guziki zwężania i poszeżania paska działają o 1% w każdą strone. Oznacza to, że jeżeli rozciągniemy pasek na cały zakres, a następnie zwęzimy go o 30 kliknięć to przy w pełni rowinietej technologii i włączonej opcji Total Terraforming wszystkie planety znajdą się w zasięgu naszej rasy.

maksymalne tempo przyrostu naturalnego to innymi słowy procent o jaki powiększy się populacja w ciągu jednej tury na idealnej i nieprzeludnionej planecie. Przykładem idealnej planety jest planeta domowa (Home World - HW) - jej parametry idelanie odpowiadają wymiaganiom naszej rasy. Natomiast przeludnienie planety to zjawisko występujące na planetach, których populacja przekroczyła 25% pojemności. Po osiągnieciu przez populacje planety tego progu przyrost naturalny zaczyna liniowo spadać, aby w przy całkowitym zapełnieniu planety osiągnąć zero. Z tego też powodu na początku gry nie warto wywozić kolonistów z pierwszej planety zbyt wcześnie, gdyż tam mają najlepsze warunki do rozwoju i przybywa ich najwięcej.

nie na temat: Mimo, iż maksymalny względny przyrost kolonistów występuje na planecie do 25% jej pojemności to jednak najwięcej kolonistów bezwzględnie przybywa w okolicach 33% zaludnienia planety.

W tym kroku określamy wydajność kolonistów oraz maksymalną liczbę, koszt i wydajność fabryk i kopalni.

• koloniści - Wydajność kolonistów to inaczej liczba zasobów jaką może wyprodukować jeden przedstawiciel naszej rasy w ciagu jednej tury razy liczba kolonistów. Inaczej to ujmując można napisać, że wydajność jest to odwrotność liczby kolonistów potrzebnych do wyprodukowania jednego zasobu. I w ten włanie (nieco pokrętny sposób) określamy tą wiekość w kratorze rasy. W rezultacie czym większą liczbę tu ustawimy, tym mniej zasobów będą produkować nasi koloniści.
• fabryki - Zasoby produkowane przez kolonistów nie wymagają żadnej dodatkowej inwestycji. Kolonistów po prostu przybywa, a zatem z tury na ture mamy do dyspozycji coraz więcej zasobów. Ilość produkowanych zasobów można dodatkowo zwiększyć budując fabryki. W odróżnieniu jednak od kolonistów aby fabryki mogły pracować, trzeba je najpierw zbudować - a to niestety kosztuje. Trzeba zatem określić jaki będzie koszt budowy jednej fabryki - ile zasobów to będzie kosztować i jaką ilość minerałów pochłonie. Do tego ostatniego służy "ptaszek", którego zaznacznie spodowduje, że jedna fabryka będzie kosztować 3kT Germanium, w przeciwnym wypadku bedzie to 4kT tego minerału. Należy określić także wydajność fabryk (tym razem juz normalnie). Trzecia wartością wymagająca zdefiniowania jest liczba fabryk jaką mogą obsłużyć nasi koloniści. Oczywiście im więcej fabryk tym w rezultacie większa sumaryczna wydajność. Należy jednak pamiętać, że aby fabryki mogły pracować na planecie musi przebywać odpowiednia liczba kolonistów, w przeciwnym razie fabryki będą bezużyteczne.
• kopalnie - Podobnie jak fabryki, pracują kopalnie, z tą jednak różnicą że nie produkują zasobów a wydobywają minerały. Należy zatem ustalić ich koszt, wydajność i liczbę. Warto jednak nadmienić, że wydajność czyli ilość wydobywanych przez kopalnie minerałów zależy bezpośrednio od stężenia tych ostatnich na planecie. W miarę wydobycia, stężenie spada i w rezultacie spada także wydobycie. Spadek stężenia jest zależny od liczby pracujących kopalni. Oznacza to, że jeżeli zwiększymy wydajność kopani nie zmieniając ich liczby spowoduje, że wydobycie będzie większe, ale spadek stężenia pozostanie bez zmian. Jeżeli natomiast zwiększymy liczbe możliwych kopalni to wydobycie także wzrośnie, ale stężenie będzie spadać szybciej i całkowita ilość wydobytych minerałów nie zmieni się.

na marginesie: Interesująca może być jeszcze kwestia tego jak policzyć przyszłą wydajność naszych planet. Jeżeli chodzi o liczbę zasobów najpierw trzeba określić makasymalną możliwą populacje na jednej idealnej planecie. Zależnie od PRT może się to wachać od 500000 (HE) przez 1000000 do 1200000 (JoAT). Dodatkowo wybranie LRT - OBRM może spodowodać 10% wzrost pojemności planet do odpowiednio 550000, 1100000 i 1320000. Znając tą liczbę możemy policzyć zasoby produkowane przez kolonistów. W tym celu wystaczy podzielić ich liczbę przez liczbę kolonistów potrzebnych do wyprodukowania jedego zasobu. Dla przykładu dla wiekszości ras bez OBRM jedna idealna, zaludniona w 100% planeta będzie zamieszkiwana przez 1000000 kolonistów, zatem jeżeli do wyprodukowania jednego będzie potrzeba 1000 kolonistów wszyscy razem będą produkować 1000 zasobów. Teraz fabryki. Niech 10 fabryk produkuje 12 zasobów oraz 10000 kolonistów może obsłużyć 16 fabryk. Zatem każdy 1000 kolonistów będzie obsługiwał 1.6 fabryki, a każda fabryka będzie produkować 1.2 zasobu. W rezultacie wszystkie fabryki na wspomnianej planecie będą produkować 1000*1.2*1.6 czyli 1920 zasobów. Doliczając do tego zasoby produkowane przez kolonistów otrzymamy w sumie 2920 zasobów. Podobne obliczenia dotyczą kopalni. Główna różnica polega na tym, że ilość wydobywanych minerałów zależy od ich stężenia, należy to więc uwzględnić w obliczeniach mnożąc uzyskaną wielkość wydobycia przez stężenie danego minerału.

	stacja pojemność LRT orbital fort 250 000   space dock 500 000 ISB space station 1 000 000   ultra station 2 000 000 ISB death star 3 000 000

W przypadku, gdy nasza rasa jest typu Alternate Reality krok 5 w kreatorze rasy bedzie dla nas wyglądał odmiennie niż dla pozostałych ras. Powodem takiego stanu rzeczy jest oczywiście to, że "ludzie" ras AR nie zamieszkują powierzchni planet, tylko swoje stacje orbitalne, a co za tym idzie nie mogą budować żadnych instalacji planetarnych - czyli miedzy innymi fabyk i kopalni. Z tego głównie powodu liczbę produkowanych przez nich zasobów określa się w nieco inny sposób. Modyfikujemy tylko jedną liczbę, a w jaki sposób będzie od niej zależała wielkość produkcji jest widoczne w oknie kreatora. sqrt to oczywiscie pierwiastek, a Energy Tech to stan technologii w tej dziedzinie (badania w tej dzieninie bezpośrednio wpływają na liczbę produkowanych zasobów). Liczba jaką zmieniamy znajduje się w mianowniku, więc im większą wartość tu ustawimy tym mniejsza będzie produkcja zasobów.

na marginesie: Sposób obliczania ilości produkowanych zasobów dla ras AR jest prostrzy niż dla pozostałych. Wystaczy zastosować do tego widoczny w tym kroku wzrór. Należy tylko wiedzieć o tym jaka jest maksymalna liczba kolonistów, a to zależy to od tego jaką baze orbitalną posiada planeta. W tabeli obok znajduje się zestawinie pojemności poszczególnych stacji i ich pojemności.

W ostatnim już kroku określamy koszty badań naukowych. W każdej z sześciu dziedzin możemy wybrać jedną z trzech możliwości: zwiększenie kosztów o 75%, pozostawinie kosztów na zwykłym poziomie lub ich zmniejszenie o 50%. Dodatkowo isnieje możliwość wystartowania w dziedzinach, których koszt został zwiększony o 75% od razu z trzeciego poziomu (dla ras JoAT z poziomu czwartego). Ponieważ jednak ta opcja ma zawsze taki sam koszt (dość wysoki) warto ją stosować tylko wtedy, gdy przynajmniej dwie dziedziny zostały wybrane jako drogie.